Santìssimo(-di-pichot)
Astrantia minor
Apiaceae Umbelliferae
Noms en français : Petite Astrance, Petite Radiaire.
Descripcioun :La pichoto santìssimo, mens coumuno que sa cousino Astrantia major, trachis dins li pelouso roucaiouso, li roucas umide e li melounié de mountagno. Li brout (oumbello) fan pas mai que 2 cm de larg e li tros de fueio soun prim. Coumpara emé la santssimo que ié sèmblo proun.
Usanço :Fai partido dóu "faltrank" suisse que caup d'ùni flour de mountagno pèr sougna li counmoucioun (Dictionnaire de la santé et des maladies, Grimaud de Caud, 1835). Es couneigudo pèr èstre vulneràri.
Port : Erbo
Taio : 0,1 à 0,4 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Astrantia
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 2 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 1700 à 2800 m
Aparado : Noun
Juliet à avoust
Liò : Pelouso
- Roucas
- Melouniero
Estànci : Mountagnard à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuroupenco
Ref. sc. : Astrantia minor L., 1753
Cese
Cicer arietinum
Fabaceae Leguminosae
Nom en français : Pois-chiche.
Descripcioun :Lou cese es uno planto toujour cultivado au nostre. Se pòu trouba, de cop que i'a, d'armas d'anciàni culturo ounte lou cese crèis encaro bord que s'èi samena soulet. Se recounèis eisadamen en fru emé si pichòti dóusso que caupon dos grano caduno. Fai de flour blanco, o un pau bluio, d'à pau près 2 cm.
Usanço :"Soun pas bon crestian lis oustauOunte se manjo ges de cese pèr Rampau" (TdF). Emai siegue pas vertadieramen un medicamen, es uno planto que s'amerito uno bello plaço dins noste manja qu'èi di proun vertuouso pèr eisèmble pèr lucha contro lou diabete, lou trop de lipido dins lou sang... Saupre peréu qu'èi bon pèr lou microubioute dóu couloun que caup d'amidoun tihous à digeri pèr l'ome (e adounc que soubro pèr lou desveloupamen d'ùni baterìo interessanto).
Port : Erbo
Taio : 20 à 40 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Cicer
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Planto cultivado
Jun à juliet
Liò : Champ
- Ermas
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino pountico
Ref. sc. : Cicer arietinum L., 1753